De Heurne knalt het jaar uit

Ook de afgelopen oudejaarsdag is er weer op verschillende plekken in De Heurne een luide bijdrage geleverd aan de instandhouding van een oeroude traditie.

Sinds 2014 is carbidschieten onderdeel van ons Nationale Inventaris Immaterieel Cultureel Erfgoed. Sinds de tijd van de Germanen met hun joelfeesten knallen we er in een aantal noordelijke, zuidelijke en oostelijke delen van Nederland op de laatste dag van het jaar lustig op los.

Dat de deelnemers cultureel bezig zijn is wellicht bij velen niet de eerste gedachte die opkomt. Carbid wordt in een melkbus of aangepaste Gasfles gelegd en enigszins met water natgemaakt. Vervolgens wordt de bus afgesloten met een (plastic) bal. Het zich vormende ethyngas wordt door een klein zundgat ontstoken en ontploft met een daverende knal, waarbij de bal uit de bus schiet en tientallen meters verderop terechtkomt. In een tv-programma bleek tijdens knaltests met verschillende voorwerpen dat de knal van het carbidschieten de luidste was met een sterkte van wel 110 dB. Voor mijn gevoel werd deze sterkte ook dit jaar weer diverse keren in De Heurne gehaald. Niet voor niets droegen de dichtst bijstaande personen gehoorbeschermers.

Op twee plekken heb ik het carbidschieten van dichtbij meegemaakt. Eerst naar het Heurns veld gegaan. Daar lagen 10 bussen naast elkaar. Met een watersproeiertje werd het carbid bevochtigd en na een korte wachttijd werd de gasdamp in de bussen ontstoken met een gasbrander. Dat leverde in geen tijd tien mooie knallen op.

Tussendoor werd de inwendige mens versterkt met worst, kaas en gerstenat. Het oudejaar werd overduidelijk in goede stemming uitgeluid.

De uitdaging van het carbidschieten ligt hem in de moeilijkheid van het timen. Door de hoeveelheid carbid en water en de tijdsduur tot ontsteking te variëren is het een sport een optimale knal te veroorzaken. Het wordt natuurlijk helemaal mooi als met meerdere bussen wordt geknald en het is de kunst om die bussen netjes achterelkaar te laten knallen. Het ontsteken met een gasbrander leverde een zeer vlotte en voorspelbare ontsteking op. Daardoor ontstond ook een mooie regelmaat van 10 knallen achter elkaar.

Vervolgens op uitnodiging van Henk de Kamerstraat 5 bezocht. Hier was sprake van twee melkbussen die door middel van een frame in een schuinestand stonden. De ballen verlieten aan de Kamerstraat dan ook met een fraaie boog het lanceerplatform. Afwijkend van de aanpak op het Heurns veld was de ontstekingsmethode: een brandend uiteinde van een lange lat. Dat is wat omslachtiger en ook de ontstekingsmoment was niet helemaal exact te voorspellen. Het carbid werd hier in een mandje gedaan dat na iedere explosie even in water werd gedompeld en vervolgens weer in de melkbus werd gehangen. Dat werkte snel en perfect. Door de gelijkmatige bevochtiging ontstond er prima gasvorming met een mooie knal.Fraaie en hoge boogballen waren het gevolg. Ook hier werd in een gemoedelijke sfeer voor een natje en een droogje gezorgd.

Op meerdere plekken is in De Heurne het carbidschieten hoorbaar beoefend. Ongetwijfeld overal in dezelfde goede sfeer. Mooie traditie.